'Je bent een idioot als je schrijft'

In 2007 won Maartje Wortel de landelijke juryprijs van schrijfwedstrijd Write Now! met haar korte verhaal 45 km. Onder uitgeverij De Bezige Bij bracht zij de verhalenbundel ‘Dit is jouw huis’ en de recente roman ‘Half Mens’ uit. Beiden zijn lovend ontvangen, maar wat betekend dit succes als het boek in zijn huidige vorm bijna tot uitsterven bedreigd is? Jonge schrijvers die dromen van een carrière zoals die van Wortel konden hun inzendingen voor Write Now! tot 1 April insturen.

Hoe kijkt u nu op uw Write Now! inzendingen terug?
‘Ik vind dat ik het gevoel wat ik bij beide verhalen gevangen heb goed gelukt is. De inzendingen heb ik ook in mijn verhalenbundel geplaatst. Alle verhalen uit de bundel vind ik nu niet meer goed, maar die twee wel. ‘Het Kind’ stuurde ik in voor de regionale voorronde en dat vind ik mooi omdat het rustig en mysterieus is. Tijdens het schrijven van ‘45 km’ had ik een verlangen om op te groeien. Mijn idee voor dit verhaal kwam doordat ik letterlijk een 45 km wagentje zag. Hierin zaten jongeren die housemuziek draaiden. Waarschijnlijk droomden zij van een echte auto en wilden ze dat de tijd sneller zou gaan.’

Wat hebt u aan het meedoen van deze wedstrijd gehad?
‘Er schrijven één miljoen mensen in Nederland. Je bent een idioot als je schrijft, want je kan er niks mee verdienen. De beoordeling door een professionele jury is een goede maatstaaf. Je familie vindt het toch wel goed wat je schrijft. Doordat een jury het had beoordeeld voelde ik mij vrijer om met het schrijven door te gaan. Als je eenmaal hebt gewonnen zijn de mensen die het organiseren zo lief voor je. Ze laten je onder andere optreden bij ‘De Nachten’ in Antwerpen. Deze organisators gaven mij vertrouwen. Ik kreeg het gevoel dat ik er nu bij hoorde.’

Door Write Now! kregen uitgeverijen interesse in u. Waarom hebt u voor uw huidige uitgeverij gekozen?
‘Toen ik de wedstrijd won had ik nog niet zoveel andere verhalen. Wel had ik bijna een contract met LJV uitgevers. Dat is een kleine uitgever die nu is gefuseerd met andere kleine bedrijfjes. Ik had bijna getekend, omdat de redacteur heel goed en vriendelijk was. Alleen toen kwam De Bezige Bij op mijn pad. Dat is toch een ‘sterk merk’ wat achter je staat. Schrijvers als Gerard Reve, Jan Wolters en Harry Mulisch zijn een mooie groep om bij te horen. Eigenlijk wel stom dat ik toch voor De Bezige Bij heb gekozen, omdat die naam zo doorslaggevend is.’

Arnon Grunberg gaf u tijdens de Boekenweek 2012 een boek cadeau als blijk van waardering, terwijl hij u niet persoonlijk kent. Gaf dit u extra zelfvertrouwen?
‘De schrijverswereld in Nederland is zo klein dat ik iedereen nu wel ken. In deze wereld word ik gelukkig lovend ontvangen, omdat mijn stijl anders is dan de meeste jongeren. Eigenlijk ben ik niet meer zo gevoelig voor schrijvers, maar Arnon Grunberg is wel een zwaargewicht. Hij zegt eigenlijk nooit aardige dingen over andere schrijvers, dus toen voelde ik mij toch wel speciaal.’

Het Nederlands en Vlaams Letterenfonds gaat uw roman ‘Half Mens’ aanbieden aan buitenlandse uitgevers. Hoe voelt dat?
‘Mijn eigen uitgeverij  brengt het ook onder de aandacht, maar dat heeft nog niks opgeleverd. Ik zou het wel mooi vinden als het in het Engels vertaald zou worden, want mijn stijl is Amerikaans. Dat houdt in dat ik simpel en helder schrijf. Het ritme waarin ik schrijf komt misschien doordat ik Amerikaanse korte verhalen lees. Ook schrijf ik veel in beelden. Dat heb ik geleerd tijdens mijn opleiding ‘Beeld en Taal’ op de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Voor mijn nieuwe projecten experimenteer ik wel met gevoelens en gedachtes. Je moet als mens niet steeds hetzelfde doen. In het Engels schrijven zal geen experiment zijn, want ik ben best wel slecht in Engels. Ik maak qua vervoegingen grote fouten. Ik heb een verhaal geschreven voor het Fotografie Museum in Amsterdam en dat hebben zij vertaald in het Engels. In die taal vind ik mijn verhalen beter aanvoelen.’

Boekenwinkels moeten steeds vaker sluiten. Kijk maar naar Selexyz die failliet is verklaard. Maakt u zich wel eens zorgen over de toekomst van het boek?
‘Nee, eigenlijk niet. Ik kan wel leven van schrijven, maar niet van de boekenverkoop. Ik heb iets van 2000 lezers en dat zijn mensen die mijn volgende boek toch wel kopen. Als boeken zouden verdwijnen zoals platen, cd’s of videobanden zou ik dat jammer vinden. Zelf heb ik het boek veel liever in mijn handen. E-books vind ik onzin, maar als het mensen aan het lezen houdt heb ik er niks op tegen. Blijkbaar is het heel makkelijk een boek te downloaden. Het kan er dus juist voor zorgen dat mensen meer gaan lezen als ze bijvoorbeeld op de trein moeten wachten.’